Тормыш начар гадәтләрдән башка. 18 ноябрь - Халыкара тәмәке тартудан баш тарту көне
Бүген, 18 ноябрь - Тәмәке тартудан баш тарту көне. Ни өчен бөтен дөньяда миллионлаган кеше "үлем" гадәтеннән баш тартырга теләми. Һәм булып альтернативой тәмәке кальяны, никотинсыз тәмәке альтернатива була аламы? Бу хакта Россия Сәламәтлек саклау министрлыгының Н. И. Пирогов исемендәге Россия милли тикшеренү медицина университеты педиатрия факультетының гигиена кафедрасы профессоры, медицина фәннәре докторы Фатыйма Юрьевна Козырева сөйләде.
Мышьяк һәм сөрем газы. Тәмәке тартучы тагын нәрсә сулый?
Тәмәке продукциясендә, никотиннан тыш, дүрт меңгә якын агулы элементлар бар. Алар арасында:
Никотин
Сумала
Канцерогеннар (бензол, кадмий, мышьяк, винилхлорид, аминобифенил)
Нитрозаминнар (үпкәдәге яман шеш, ашказаны һәм ашказаны асты бизенең яман шеше китереп чыгарырга сәләтле)
Сөрем газы (кан гемоглобины белән кислородка караганда 200 тапкыр тизрәк бәйләнә)
Полоний 210
Синиль кислотасы (кислородный алмашу тукыма)
Акролеин (майлы токсик матдә, бавырда туплана, лайлалы эрозия китереп чыгарырга сәләтле)
Азот оксидлары (кислородны күзәнәк дәрәҗәсендә күчерүне бозалар)
Ирекле радикаллар (вакытыннан алда картаю куркынычын арттыра)
Алтывалентлы хром (кешедә яссы күзәнәк яман шеше тудыра)
Никель (металл губителен өчен лайлалы өслеге бронхов һәм үпкә)
Кадмий (бөер һәм сөяк тукымасын зарарлаучы авыр металл)
Тәмәке тартканнан соң, 15 минут эчендә периферик кан тамырларының нык спазмы саклана. Озак тәмәке тартканда витаминнар чыгымы кискен арта һәм кеше организмындагы күп процессларның катализаторлары буларак аларга ихтыяҗ арта.
Бер тәмәкедә никотин микъдары 0,1-0,3 мг .нан 0,8-1,1 мг. га кадәр. Узган гасырның 1950нче елларында бер килограммга 0,6 миллиграмм (мг) дозада чиста никотинның ат өчен үлем дозасы булуы исбатлана.
Кеше өчен куркыныч доза индивидуаль һәм тән авырлыгына бәйле. 40 кг авырлыкта 11 тәмәке тарту куркыныч. Гомумән алганда, кеше өчен никотинның үлем дозасы-50-60 мг.кыска вакыт эчендә. 60-100 тәмәкедә никотин шулкадәр.
Кальян яман шешкә һәм балага узмауга китерә.
Кальянлы тәмәкенең составында да зарарлы катнашмалар һәм никотин бар, аерма шунда ки, ул дымлырак һәм хуш исле.
Шул исәптән кальян өчен никотинсыз тәмәкенең дә зыяны бар. Тикшеренүләр аның төтенендә углерод окисьлары һәм яман шеш, йөрәк-кан тамырлары авырулары һәм үпкә авыруларының үсеш куркынычын арттырырга сәләтле башка токсик матдәләр булуын күрсәткән.
Тәмәке тартучы әниләр бала үсешен акрынайта.
Яшүсмер тәмәке тартканда, аның хәтере бик нык зыян күрә һәм мәгълүматны өйрәнү тизлеге кими. Шулай ук хәрәкәттәге реакция акрыная, мускул көче кими, күзләрнең кискенлеге начарлана.
Тәмәке тарту күп кенә яшүсмерләрдә калкансыман бизнең эшчәнлеген дә активлаштыра, нәтиҗәдә пульс ешая, сусау, ярсучанлык барлыкка килә һәм йокыны боза.
Шул ук вакытта тәмәке тарту йөрәк мускулларының вакытыннан алда искерүенә китерә.
Россия Сәламәтлек саклау министрлыгының Н. И. Пирогов исемендәге Россия милли тикшеренү медицина университеты