Баш мие сәламәтлеген ничек сакларга?
«Баш мие сәламәтлеген саклау атналыгы» кысаларында Республика балалар клиник хастаханәсе белгечләре баш миенең нормаль эшләве өчен файдалы киңәшләр белән уртаклаштылар.
Баш мие - үзәк нерв системасының төп органы, ә аның эшчәнлеге бозылу төрле нәтиҗәләргә китерергә мөмкин: нерв-мускул авырулары, эпилепсия, таркау склероз, Паркинсон авыруы, деменцияләрнең төрләре, баш миенең хроник ишемиясе һәм инсульт. Баш миенең эшчәнлеген саклау һәм авырулар үсешен булдырмау өчен аның сәламәтлеге турында кайгырту мөһим.
Профилактиканың төп методлары булып физик һәм акыл активлыгын саклау, кан басымын күзәтү, диспансеризация һәм профилактик тикшерүләрне вакытында узу тора.
Дөрес гадәтләр формалаштыру һәм сәламәт яшәү рәвеше баш мие эшенә уңай йогынты ясый, аның нормаль эшләвен сакларга һәм озайтырга ярдәм итә.
- Дөрес туклануны сайлагыз (баш миенең продуктивлыгы турыдан-туры безнең нәрсә белән туклануыбызга бәйле). Баланслы диета, җиләк-җимеш, яшелчә, шулай ук балык куллану тәнгә генә түгел, мигә дә файда китерә.
- Күбрәк хәрәкәт итегез. Теләсә нинди физик активлык: йөгерү, йөрү, җәяү яки велосипедта йөрү, йөзү яки фитнес белән шөгыльләнү когнитив функцияләрне яхшыртырга ярдәм итә, шулай ук стресс белән көрәшергә һәм кәефне яхшыртырга ярдәм итә.
- Алкоголь, никотин кебек зарарлы гадәтләрдән баш тартыгыз – алар барысы да баш мие эшчәнлеге белән бәйле кайбер авыруларның үсешенә йогынты ясый.
- Китаплар уку өчен вакыт бүлеп куегыз (баш мие бу вакытта символларны таный, аларны анализлый, йомгаклау фикерләрен бирә), өйрәнегез (ниндидер яңа нәрсәне даими өйрәнү баш миенә яңа мәгълүматка бирешүчән булып калырга ярдәм итә), уйлагыз һәм мәсьәләләрне чишегез (ребуслар, логик бурычлар – теләсә нинди гадәти булмаган эшчәнлек баш миен эшләргә мәҗбүр итә).
- Йокы – нерв системасын сәламәтләндерү өчен мөһим процесс. Аны бозган очракта югары борчылу һәм стресс барлыкка килү, шулай ук хроник йокысызлык һәм эмоциональ “яну” (сез баш миен ял итүдән мәхрүм итәсез) куркынычы зур.
- Социаль яктан үзара бәйләнештә булыгыз (башка кеше белән гадәти сөйләшү баш миеннән сөйләм, фикерләү, хәтер, хис-кичерешләрне контрольдә тоту кебек күнекмәләрне бергә кушуны таләп итә).