12 октябрьдә Бөтендөнья артритка каршы көрәш көне билгеләп үтелә
Бүген, 12 октябрьдә, Бөтендөнья артритка каршы көрәш көне билгеләп үтелә. Бу авыру турында тулырак Татарстан Республикасы Сәламәтлек саклау министрлыгының баш штаттан тыш ревматологы, ТР атказанган табибы, КДМУның госпиталь терапиясе кафедрасы доценты, медицина фәннәре кандидаты Светлана Петровна Якупова сөйләде.
Буыннар авырулары сәбәбе нәрсәдә?
Буын авырулары – бик төрле. Аларның бер сәбәбе дә юк. Моның сәбәбе - сидек кислотасы алмашуы бозылуы, төрле инфекцияләр (хламидия йогышы, туберкулез һ.б.); онкология авырулары; буыннарның аутоиммун авырулары вакытында төгәл сәбәбе бөтенләй билгеле түгел, нәселдән килергә мөмкин, стресслар һәм инфекция йогынты ясый.
Артрит артроздан нәрсә белән аерыла?
- Артроз вакытында төп процесс - күп факторларга бәйле дегенератив үзгәрешләр (яшь, спорт йөкләнеше, буыннарның башка авырулары), төп үзгәрешләр буын кимерчәгендә бара. Тик дегенератив үзгәрешләр булганда да икенче тапкыр ялкынсыну барлыкка килергә мөмкин, ул чакта бу артрит дип аталачак.
Ә буында башлыча ялкынсыну барлыкка килә торган авырулар була. Бу да артрит булачак. Әмма ялкынсынуның сәбәбе аутоиммун процесс тора. Монда бөтенләй башка препаратлар кирәк, дәвалау тактикасы принципиаль рәвештә аерылып торачак.
Артрит һәм артрозның симптомнары нинди?
Артрозның үз симптомнары бар - йөкләнеш вакытында көчәя торган авырту, тынычлыкка тына, хәрәкәтчәнлекне чикләү, буын өлкәсендә мускулларның киеренкелеге, кабарып торырга мөмкин, буынның акрынлап деформациясе.
Артрит ялкынсынуны аңлата. Буын тыштан кызарырга мөмкин, буынның ниндидер өлешендә яки хәтта бөтен буынында шеш барлыкка килергә мөмкин, ялкынсынуның лаборатор билгеләре барлыкка килергә мөмкин.
Еш кына ялкынсыну артритлары вакытында авырту йөкләнеш вакытында түгел, ә тынычлыкта көчәя. Мондый пациентларга иртән авырту киметү өчен минутлар яки хәтта сәгатьләр кирәк. Бу авыру актив фазада булуын аңлата, аны ачыкларга кирәк, әгәр дә сез табибка мөрәҗәгать итмәгән булсагыз, ревматолог сезгә препаратлар язарга тиеш һәм ревматологта даими күзәтелергә кирәк.
Умыртка баганасында да буыннар бар. Аркадагы авыртулар хәрәкәт иткәндә түгел, ә тынычлыкта көчәя икән, бу бик борчулы билге. Умыртка баганасы буыннарының ялкынсыну авыруын булдырмас өчен ревматолог кирәк.
Артрит һәм артрозны ничек булдырмаска? Бүгенге көндә бу авыруларны профилактикалау чаралары нинди?
- Әгәр без артроз турында сөйләшсәк, берничә профилактик чара бар. Пациентның авырлыгы арткан очракта, буыннар артык йөкләнеш белән эшли. Авырлыкны киметү буыннарга йөкләнешне киметә, авыруны киметә һәм авыруның көчәюен киметә. Буыннарга артык йөкләнешне китереп чыгаручы дөрес булмаган позаларны чикләргә яки бетерергә, шулай ук билгеле бер күнегүләрне даими рәвештә башкарырга кирәк. Ялкынсыну артритлары вакытында авыру барлыкка килүнең төгәл сәбәбе билгеле түгел, шуңа күрә симптомнар барлыкка килгән очракта, үз вакытында белгеч ревматологка мөрәҗәгать итәргә, диагнозны ачыклау һәм терапияне дөрес сайлап алу өчен лаборатория, рентген һәм башка тикшерү узарга кирәк.