Эндокринолог артык авырлык һәм аның зыяны турында
Артык авырлыкның һәм симерүнең нәрсә икәнлеге, артык авырлыкның психоэмоциональ халәткә бәйле булуы, артык килограммнан арыну турында «Мамадыш РҮХ» ДАССУның табиб-эндокринологы Артемова Эльвира Минһаҗетдиновна белән сөйләде.
Эльвира Минһаҗетдин кызы, симерүнең дөньяда һәм илебездә таралуы күрсәткечләре нинди?
- БСО мәгълүматларына караганда, 2021 елда 40% тан артык ир-ат һәм хатын-кызга (2,2 миллиард кеше) артык тән авырлыгы яки симерү диагнозы куелган. Сәламәт булмаган туклану белән елына ким дигәндә сигез миллион үлем бәйле.
Россиядә ир-атлар арасында симерү таралуы 27,9% тәшкил итә, хатын-кызлар арасында 31,8%, Россиядә һәр өченче пациентның тән авырлыгы яки симерүе бар.
- Артык авырлык һәм симерүнең сәбәпләре нинди?
- Калорияле туклану һәм утырган яшәү рәвеше симерү үсешенең сәбәпләре арасында мөһим урын алып тора. Симерүгә нәселдәнлек шулай ук әһәмияткә ия.
Күпчелек авыруларның психологик сәбәпләре бар, шул исәптән симерү. Артык авырлык психосоматикасы стресс белән бәйле булырга мөмкин, әгәр дә кеше «ашау» гадәте булса. Монда шулай ук үз-үзеңне түбән бәяләү, балачакта игътибар дефициты яки партнер һ. б. булырга мөмкин.
Психосоматика организмдагы метаболик бозуларны көчәйтергә һәм симерү үсешенә китерергә мөмкин, бу диетага чыдам һәм махсус комплекслы дәвалануны таләп итә.
- Ә мондый симерүдән ничек котылып була соң?
- Бу очракта артык килограммнан, психолог ярдәме белән котылырга кирәк. Ләкин башта эндокрин бозулар яки башка авырулар белән бәйле түгеллеген тикшерергә кирәк. Моның өчен терапевт һәм эндокринолог тарафыннан тикшерелә.
- Симерү яки артык авырлык гомер озынлыгына ничек тәэсир итә?
- Симерү иртәрәк башланса, сәламәт тормыш елларын югалту шулкадәр күбрәк.
- Симерү дәваланамы, һәм дәвалауда нинди ысуллар кулланыла?
- Симерүне дәвалау өчен консерватив һәм хирургик дәвалау ысуллары кулланыла .
Консерватив дәвалау дарусыз һәм дарулар терапиясен үз эченә ала. Дарусыз терапия-бу яшәү рәвешен үзгәртү, аз калорияле диета һәм физик активлыкны киңәйтү. Дару терапиясе тән авырлыгын дарусыз киметүгә ирешә алмаган пациентларга тәкъдим ителә.
Консерватив дәвалау нәтиҗәсез булганда, симерүне хирургик дәвалау (бариатрик операция) күрсәтелә.
- Соңгы сорау да организм өчен зыянсыз ничек ябыгырга?
– 3-6 ай терапия өчен тән авырлыгын 5-10% ка киметү һәм нәтиҗәләрне ел дәвамында тоту яхшы идея.